Παύλος Γεωργιάδης.
''...Earth and Food will unite the nations...Food consumed must be good, clean , fair and just...We should respect biodiversity...we should keep direct connection between producer and consumer ...between both of them and the earth...'' m.l.p.highlighting
H γη και η τροφή 
θα ενώσει τους λαούς
Ανατρεπτικός, ρηξικέλευθος και απόλυτα αληθινός ο Παύλος Γεωργιάδης μας καλεί να επαναπροσδιορίσουμε την άρρηκτη σχέση μας με την τροφή. Ξεκαθαρίζει ότι «η επιβίωση της ανθρωπότητας εξαρτάται από τις καθημερινές μας συνήθειες» και αποσαφηνίζει ότι η γαστρονομία και το φαγητό δεν είναι ένα απλό εμπόρευμα. Είναι εμπειρία. Μια εμπειρία που μπορούμε να μοιραστούμε όλοι μας, αφού η επιστροφή στη γη είναι ίσως από τα λίγα πράγματα που μπορούν να ενώσουν μια κοινωνία
Εμπνευστής του Slow Food Θράκης.
Πότε συστάθηκε και τι ακριβώς πρεσβεύει;
Το Slow Food είναι το διεθνές κίνημα της οικο-γαστρονομίας. Πιστεύουμε ότι το φαγητό που καταναλώνουμε πρέπει να είναι καλό, καθαρό και δίκαιο. Και αυτός είναι ένας κώδικας αξιών που πρέπει να ορίζει τη διατροφική αλυσίδα από το χωράφι ως το πιάτο. Αγωνιζόμαστε για την οικολογία στο χωράφι, για το δίκαιο εμπόριο και την απευθείας σύνδεση του παραγωγού με τον καταναλωτή. Ενημερώνουμε το κοινό ώστε να κάνει πιο συνειδητοποιημένες επιλογές, και να τρέφεται με ένα τρόπο που σέβεται τη βιοποικιλότητα, τον κόπο των μικρών παραγωγών και τις διατροφικές παραδόσεις.Το Slow Food ιδρύθηκε το 1987 στην Ιταλία από τον Carlo Petrini και εμείς βάλαμε την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη του κινήματος το 2008, αρχίζοντας από τη Θράκη.
Ο δυτικός κόσμος έχει αλλάξει τις διατροφικές του συνήθειες και πλέον δεν απολαμβάνει το φαγητό του;
Σίγουρα, στους φρενήρεις ρυθμούς των πόλεων που έχουμε εγκλωβιστεί, υπάρχει πλέον πολύ λίγος χρόνος για να χαρούμε τις απολαύσεις που μας χαρίζει το καλό φαγητό. Όπως και για να σκεφτούμε ποια είναι η διαδικασία παραγωγής του. Δυστυχώς, έχουμε αποκοπεί εντελώς από τη γη, και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σε ολόκληρο τον κόσμο, όχι μόνο στη Δύση.
Έχεις ταξιδέψει σε Ινδία, Ταϋλάνδη και Κίνα και έχεις ερευνήσει τις συνήθειές τους. Διαθέτουν μια πιο υγιή προσέγγιση στο θέμα φαγητό;
Πρόκειται για χώρες με πανάρχαια ιστορία και παραδόσεις, που εκφράζονται με την ποικιλία της κουζίνας τους, τις αυτόχθονες πρώτες ύλες, τις συνταγές τους. Και σίγουρα, άυλες έννοιες όπως η πνευματικότητα και η αρμονία είναι ενσωματωμένες στην κουλτούρα αυτών των λαών. Ωστόσο, έχουν και αυτοί, όπως όλοι μας, «βομβαρδιστεί» από έναν άκρατο καταναλωτισμό. Η ομοιογενοποίηση και υπεραπλούστευση των γεύσεων επελαύνει πλέον σε ολόκληρο τον πλανήτη. Γι’αυτό δεν ευθύνονται άλλες από τις πολυεθνικές των τροφίμων, οι οποίες θυσιάζουν στο βωμό του κέρδους τα οικοσυστήματα, τις τοπικές οικονομίες και -εν τέλει- τον ίδιο τον ανθρώπινο πολιτισμό μας.
Ειδικεύεσαι στην Εθνοβιολογία, αλλά έχεις και πτυχίο στην Βοτανική, μεταπτυχιακό στην Βιοποικιλότητα και Ταξινόμηση Φυτών, κι ένα δεύτερο μεταπτυχιακό στην Αγροτική Παραγωγή και «τρέχεις» ένα διδακτορικό στις Κοινωνικές Επιστήμες του Αγροτικού Τομέα. Με όλη αυτήν την εμπειρία γιατί ο σύγχρονος άνθρωπος ψάχνει εναγωνίως τρόπους για επιστροφή στη μάνα γη, στη φύση;
Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου φέραμε τον πλανήτη και την οικονομία στα όριά τους. Φέραμε την υγεία μας στα όριά της. Σας ακούγεται λογικό ότι στην Ελλάδα, στο προπύργιο της Μεσογειακής διατροφής, έχουμε τα περισσότερα παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη; Σας ακούγεται λογικό ότι σπαταλάμε, παγκοσμίως, το ένα τρίτο της τροφής που παράγουμε; Ήρθε, λοιπόν, η ώρα να αναθεωρήσουμε και να σκεφτούμε το δικό μας ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος της τροφής μας. Η επιβίωση της ανθρωπότητας εξαρτάται από τις καθημερινές μας συνήθειες, και αυτό είναι κάτι που ολοένα και περισσότερος κόσμος το αντιλαμβάνεται.
Επιστρέφοντας στη γη αποκομούμε πολλαπλά οφέλη. Για την σωματική και πνευματική υγεία μας, για την υγεία των οικοσυστημάτων και για την υγεία της οικονομίας. Το να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης είναι κατ' εμέ η μεγαλύτερη πρόκληση της γενιάς μας.
Ποιο είναι το κλειδί της σωστής διατροφής;
Δε νομίζω ότι υπάρχει σωστό ή λάθος. Ο καθένας μας έχει το δικαίωμα να δοκιμάζει και να γεύεται ό,τι του φέρνει ευχαρίστηση. Αρκεί αυτό να γίνεται συνειδητά και με κατανόηση του πόσο σημαντική είναι αυτή η πράξη. Ότι, δηλαδή, η κατανάλωση του φαγητού είναι στην ουσία μέρος της αγροτικής διαδικασίας. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να ανακαλύψουμε ξανά την εποχικότητα και την εντοπιότητα των προϊόντων. Όπως επίσης να αρχίσουμε να επιβραβεύουμε τους μικρούς παραγωγούς που παράγουν με τρόπο που δεν δηλητηριάζει την γη και την αγορά. Μπορούμε να στηρίξουμε αυτούς τους ανθρώπους, αν έρθουμε σε επαφή μαζί τους. Στις λαϊκές αγορές ή στα αγροκτήματά τους. Δεν είναι τόσο δύσκολο όσο νομίζουμε.
Θα πρέπει η πολιτική της αγροτικής παραγωγής στην Ελλάδα να αλλάξει; Κι αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;
Στην ουσία δεν υπάρχει κάποια στρατηγική για την αγροτική και διατροφική ανάπτυξη της Ελλάδας. Τα οποιαδήποτε μέτρα είναι αποσπασματικά και στο τέλος λειτουργούν μόνο για τους λίγους που έχουν τις κατάλληλες προσβάσεις στα κέντρα εξουσίας.
Παραδοσιακά, η ελληνική πολιτεία -αλλά και η κοινωνία- έβλεπε τους αγρότες ως απλούς παραγωγούς πρώτων υλών για τη βιομηχανία. Όμως η Ελλάδα είναι μία χώρα με πάρα πολλούς μικρο-καλλιεργητές, με εδαφοκλιματικά χαρακτηριστικά που υποστηρίζουν την ποιοτική παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας. Οι προσπάθειες εφαρμογής των βιομηχανοποιημένων συστημάτων του εξωτερικού λειτουργούν μόνο προς όφελος των λίγων. Δηλαδή της βιομηχανίας, των μεσαζόντων και των "αγροτοπατεράδων". Και αποσάρθρωσαν εντελώς την οικονομία της υπαίθρου, καθιστώντας την Ελλάδα είναι κατ' ουσίαν ουραγό της Μεσογείου, να τρέχει καταϊδρωμένη και λαχανιασμένη πίσω από την Ιταλία. Γιατί η γαστρονομία και το φαγητό δεν είναι ένα απλό εμπόρευμα. Είναι εμπειρία, και οι γείτονές μας όχι μόνο την απολαμβάνουν στο έπακρο, αλλά την προωθούν και με τον τρόπο που της αρμόζει. Δεν είναι τυχαίο ότι εκεί γεννήθηκε το Slow Food.
Πρέπει, λοιπόν, να υπάρξει μία αλλαγή νοοτροπίας ως προς το πώς προσεγγίζουμε τη γη και την ύπαιθρο. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει leader στα experience foods, δηλαδή σε προϊόντα που κουβαλούν μία ιστορία. Πάνω απ΄όλα την ιστορία των χιλιάδων μικρών παραγωγών, της κάθε περιοχής. Είναι μία χώρα με τεράστια βιοποικιλότητα, που θα πρέπει να αποτελέσει την βάση της αγροτικής ανάπτυξης της. Βιοποικιλότητα, λοιπόν, με ενεργές διατροφικές κοινότητες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Που αναγνωρίζουν την αξία της και την σμίγουν με concepts κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Είναι, πιστεύω, η μόνη βιώσιμη στρατηγική για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, με όρους 21ου αιώνα. Όλα αυτά, συνοδευόμενα από μία γενναία στρατηγική προώθησης των αστικών καλλιεργειών.
Τι θα πρότεινες σε έναν Έλληνα που βιώνει καθημερινά δυσκολίες λόγω οικονομικής κρίσης και προτιμά φθηνά προϊόντα θυσιάζοντας πολλές φορές την ποιότητα;
Σίγουρα όλοι πιεζόμαστε και γίνεται ολοένα και δυσκολότερο να εξασφαλίσουμε τα προς το ζην. Είναι ένας ακόμη λόγος για να σκεφτούμε καλά το πού δίνουμε τα χρήματά μας: στα πολυεθνικά supermarkets ή απευθείας στους παραγωγούς; Πρέπει να καταλάβουμε ότι ένα delivery από το fast food είναι πιο ακριβό από τα λαχανικά που χρειάζεται μία οικογένεια σε μία εβδομάδα. Φτάνει να έρθουμε σε επαφή με τον παραγωγό.
Υπάρχει, φυσικά, και η επιλογή της κοινωνικής οργάνωσης. Όλοι μαζί μπορούμε να σκεφτούμε και να πετύχουμε περισσότερα. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να υποστηρίζουμε κινήματα όπως το Slow Food, γιατί μόνο μέσα από τη συλλογικότητα και τη συμμετοχή μπορούμε να λύσουμε προβλήματα και να βελτιώσουμε την κοινωνία. Αυτές οι λύσεις δεν θα έρθουν από τους πολιτικούς. Θα έρθουν από εμάς, τους πολίτες, τους πολλούς. Οι πολιτικοί φτάνει απλώς να μην εμποδίζουν αυτές τις κοινωνικές διεργασίες.
Το ζήτημα μεταλλαγμένα προϊόντα είναι πλέον στην επικαιρότητα. Πώς θα προστατευτούμε και πώς θα αντισταθούμε;
Είναι, ίσως, το πιο σημαντικό θέμα που πρέπει να μας απασχολεί και πρέπει να αποτελέσει το θέμα που θα ενώσει το διατροφικό κίνημα: όλες αυτές τις ομάδες και πρωτοβουλίες που ασχολούνται με τη γη και τη διατροφή. Πέρα από το σαφές ρίσκο προς το περιβάλλον και την υγεία μας, υπάρχουν και τεράστια θέματα ηθικής που μπορούν εν δυνάμει να αλλάξουν την ανθρωπολογία του ανθρώπινου είδους. Ποτέ πριν δεν ρισκάραμε τον έλεγχο της τροφής μας από μία χούφτα εταιρειών. Με τα μεταλλαγμένα, παραδίδουμε στην ουσία τον έλεγχο για το προσδόκιμο της ζωής μας στις πολυεθνικές.
Μπορούμε να προστατευθούμε μέσω της ενημέρωσης. Ας διαβάζουμε προσεχτικά τις ετικέτες των τροφίμων. Ας αποφύγουμε τρόφιμα που δεν έτρωγαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, δηλαδή όλα αυτά τα συνθετικά προϊόντα. Και ας αντιληφθούμε ότι η πραγματική, αγνή τροφή δεν έχει συστατικά. Είναι το συστατικό. Μπορούμε να αντισταθούμε, μόνο αν γίνουμε περισσότεροι. Η τροφή είναι πράξη πολιτική και κάθε μέρα ψηφίζουμε με το πηρούνι μας. Πρέπει να το πιστέψουμε αυτό και να πείσουμε και τους γύρω μας. Αυτό κάνει εδώ και τρεις δεκαετίες το Slow Food, και είναι σημαντικό να ενώσουμε τις φωνές μας με το παγκόσμιο διατροφικό κίνημα.
Εκτιμάς ότι η τροφή κάποια στιγμή θα μας ενώσει ή για ένα πιάτο φαγητό οι λαοί θα έρθουν σε συμπλοκές και σφοδρές συγκρούσεις;
Η ακμή και η παρακμή των περισσότερων πολιτισμών εξαρτήθηκε από τον τρόπο που διαχειρίστηκαν τη γη τους. Το πιο πιθανό είναι ότι αυτό θα συμβεί και με το δικό μας πολιτισμό. Σίγουρα η γη, η εδαφική ακεραιότητα, υπήρξε ανέκαθεν σημείο συγκρούσεων και πολέμων. Σήμερα, όμως, με όλη την επιστημονική γνώση και την τεχνολογία που υπάρχει ή θα προστατεύσουμε τον πλανήτη μας ή θα τον καταστρέψουμε.
Γι’ αυτό εύχομαι και ελπίζω ότι η γη και η τροφή είναι αυτό που θα ενώσει τους λαούς στην κοινή προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος και την επιβίωσή μας. Ανεξάρτητα από τις ιδεολογικές διαφορές που μπορεί να έχουμε, η επιστροφή στη γη είναι ίσως από τα λίγα πράγματα που μπορούν να ενώσουν μία κοινωνία που εσκεμμένα έχει διαιρεθεί σε αριστερούς και δεξιούς. Στην τρέχουσα συγκυρία, όπου η Ευρώπη διαβάλλεται από εξτρεμιστικές αντιλήψεις και αποσχιστικές τάσεις, είναι από τα λίγα πράγματα που μπορεί να φέρει τους λαούς σε συνεννόηση.
Σχετικά βίντεο:
TEDx: https://www.youtube.com/watch?v=5jA5M3w7Q5U, https://vimeo.com/93048144
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο συνεργασίας με το Νηστικό Αρκούδι
θα ενώσει τους λαούς
Ανατρεπτικός, ρηξικέλευθος και απόλυτα αληθινός ο Παύλος Γεωργιάδης μας καλεί να επαναπροσδιορίσουμε την άρρηκτη σχέση μας με την τροφή. Ξεκαθαρίζει ότι «η επιβίωση της ανθρωπότητας εξαρτάται από τις καθημερινές μας συνήθειες» και αποσαφηνίζει ότι η γαστρονομία και το φαγητό δεν είναι ένα απλό εμπόρευμα. Είναι εμπειρία. Μια εμπειρία που μπορούμε να μοιραστούμε όλοι μας, αφού η επιστροφή στη γη είναι ίσως από τα λίγα πράγματα που μπορούν να ενώσουν μια κοινωνία
Εμπνευστής του Slow Food Θράκης.
Πότε συστάθηκε και τι ακριβώς πρεσβεύει;
Το Slow Food είναι το διεθνές κίνημα της οικο-γαστρονομίας. Πιστεύουμε ότι το φαγητό που καταναλώνουμε πρέπει να είναι καλό, καθαρό και δίκαιο. Και αυτός είναι ένας κώδικας αξιών που πρέπει να ορίζει τη διατροφική αλυσίδα από το χωράφι ως το πιάτο. Αγωνιζόμαστε για την οικολογία στο χωράφι, για το δίκαιο εμπόριο και την απευθείας σύνδεση του παραγωγού με τον καταναλωτή. Ενημερώνουμε το κοινό ώστε να κάνει πιο συνειδητοποιημένες επιλογές, και να τρέφεται με ένα τρόπο που σέβεται τη βιοποικιλότητα, τον κόπο των μικρών παραγωγών και τις διατροφικές παραδόσεις.Το Slow Food ιδρύθηκε το 1987 στην Ιταλία από τον Carlo Petrini και εμείς βάλαμε την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη του κινήματος το 2008, αρχίζοντας από τη Θράκη.
Ο δυτικός κόσμος έχει αλλάξει τις διατροφικές του συνήθειες και πλέον δεν απολαμβάνει το φαγητό του;
Σίγουρα, στους φρενήρεις ρυθμούς των πόλεων που έχουμε εγκλωβιστεί, υπάρχει πλέον πολύ λίγος χρόνος για να χαρούμε τις απολαύσεις που μας χαρίζει το καλό φαγητό. Όπως και για να σκεφτούμε ποια είναι η διαδικασία παραγωγής του. Δυστυχώς, έχουμε αποκοπεί εντελώς από τη γη, και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σε ολόκληρο τον κόσμο, όχι μόνο στη Δύση.
Έχεις ταξιδέψει σε Ινδία, Ταϋλάνδη και Κίνα και έχεις ερευνήσει τις συνήθειές τους. Διαθέτουν μια πιο υγιή προσέγγιση στο θέμα φαγητό;
Πρόκειται για χώρες με πανάρχαια ιστορία και παραδόσεις, που εκφράζονται με την ποικιλία της κουζίνας τους, τις αυτόχθονες πρώτες ύλες, τις συνταγές τους. Και σίγουρα, άυλες έννοιες όπως η πνευματικότητα και η αρμονία είναι ενσωματωμένες στην κουλτούρα αυτών των λαών. Ωστόσο, έχουν και αυτοί, όπως όλοι μας, «βομβαρδιστεί» από έναν άκρατο καταναλωτισμό. Η ομοιογενοποίηση και υπεραπλούστευση των γεύσεων επελαύνει πλέον σε ολόκληρο τον πλανήτη. Γι’αυτό δεν ευθύνονται άλλες από τις πολυεθνικές των τροφίμων, οι οποίες θυσιάζουν στο βωμό του κέρδους τα οικοσυστήματα, τις τοπικές οικονομίες και -εν τέλει- τον ίδιο τον ανθρώπινο πολιτισμό μας.
Ειδικεύεσαι στην Εθνοβιολογία, αλλά έχεις και πτυχίο στην Βοτανική, μεταπτυχιακό στην Βιοποικιλότητα και Ταξινόμηση Φυτών, κι ένα δεύτερο μεταπτυχιακό στην Αγροτική Παραγωγή και «τρέχεις» ένα διδακτορικό στις Κοινωνικές Επιστήμες του Αγροτικού Τομέα. Με όλη αυτήν την εμπειρία γιατί ο σύγχρονος άνθρωπος ψάχνει εναγωνίως τρόπους για επιστροφή στη μάνα γη, στη φύση;
Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου φέραμε τον πλανήτη και την οικονομία στα όριά τους. Φέραμε την υγεία μας στα όριά της. Σας ακούγεται λογικό ότι στην Ελλάδα, στο προπύργιο της Μεσογειακής διατροφής, έχουμε τα περισσότερα παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη; Σας ακούγεται λογικό ότι σπαταλάμε, παγκοσμίως, το ένα τρίτο της τροφής που παράγουμε; Ήρθε, λοιπόν, η ώρα να αναθεωρήσουμε και να σκεφτούμε το δικό μας ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος της τροφής μας. Η επιβίωση της ανθρωπότητας εξαρτάται από τις καθημερινές μας συνήθειες, και αυτό είναι κάτι που ολοένα και περισσότερος κόσμος το αντιλαμβάνεται.
Επιστρέφοντας στη γη αποκομούμε πολλαπλά οφέλη. Για την σωματική και πνευματική υγεία μας, για την υγεία των οικοσυστημάτων και για την υγεία της οικονομίας. Το να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης είναι κατ' εμέ η μεγαλύτερη πρόκληση της γενιάς μας.
Ποιο είναι το κλειδί της σωστής διατροφής;
Δε νομίζω ότι υπάρχει σωστό ή λάθος. Ο καθένας μας έχει το δικαίωμα να δοκιμάζει και να γεύεται ό,τι του φέρνει ευχαρίστηση. Αρκεί αυτό να γίνεται συνειδητά και με κατανόηση του πόσο σημαντική είναι αυτή η πράξη. Ότι, δηλαδή, η κατανάλωση του φαγητού είναι στην ουσία μέρος της αγροτικής διαδικασίας. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να ανακαλύψουμε ξανά την εποχικότητα και την εντοπιότητα των προϊόντων. Όπως επίσης να αρχίσουμε να επιβραβεύουμε τους μικρούς παραγωγούς που παράγουν με τρόπο που δεν δηλητηριάζει την γη και την αγορά. Μπορούμε να στηρίξουμε αυτούς τους ανθρώπους, αν έρθουμε σε επαφή μαζί τους. Στις λαϊκές αγορές ή στα αγροκτήματά τους. Δεν είναι τόσο δύσκολο όσο νομίζουμε.
Θα πρέπει η πολιτική της αγροτικής παραγωγής στην Ελλάδα να αλλάξει; Κι αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;
Στην ουσία δεν υπάρχει κάποια στρατηγική για την αγροτική και διατροφική ανάπτυξη της Ελλάδας. Τα οποιαδήποτε μέτρα είναι αποσπασματικά και στο τέλος λειτουργούν μόνο για τους λίγους που έχουν τις κατάλληλες προσβάσεις στα κέντρα εξουσίας.
Παραδοσιακά, η ελληνική πολιτεία -αλλά και η κοινωνία- έβλεπε τους αγρότες ως απλούς παραγωγούς πρώτων υλών για τη βιομηχανία. Όμως η Ελλάδα είναι μία χώρα με πάρα πολλούς μικρο-καλλιεργητές, με εδαφοκλιματικά χαρακτηριστικά που υποστηρίζουν την ποιοτική παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας. Οι προσπάθειες εφαρμογής των βιομηχανοποιημένων συστημάτων του εξωτερικού λειτουργούν μόνο προς όφελος των λίγων. Δηλαδή της βιομηχανίας, των μεσαζόντων και των "αγροτοπατεράδων". Και αποσάρθρωσαν εντελώς την οικονομία της υπαίθρου, καθιστώντας την Ελλάδα είναι κατ' ουσίαν ουραγό της Μεσογείου, να τρέχει καταϊδρωμένη και λαχανιασμένη πίσω από την Ιταλία. Γιατί η γαστρονομία και το φαγητό δεν είναι ένα απλό εμπόρευμα. Είναι εμπειρία, και οι γείτονές μας όχι μόνο την απολαμβάνουν στο έπακρο, αλλά την προωθούν και με τον τρόπο που της αρμόζει. Δεν είναι τυχαίο ότι εκεί γεννήθηκε το Slow Food.
Πρέπει, λοιπόν, να υπάρξει μία αλλαγή νοοτροπίας ως προς το πώς προσεγγίζουμε τη γη και την ύπαιθρο. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει leader στα experience foods, δηλαδή σε προϊόντα που κουβαλούν μία ιστορία. Πάνω απ΄όλα την ιστορία των χιλιάδων μικρών παραγωγών, της κάθε περιοχής. Είναι μία χώρα με τεράστια βιοποικιλότητα, που θα πρέπει να αποτελέσει την βάση της αγροτικής ανάπτυξης της. Βιοποικιλότητα, λοιπόν, με ενεργές διατροφικές κοινότητες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Που αναγνωρίζουν την αξία της και την σμίγουν με concepts κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Είναι, πιστεύω, η μόνη βιώσιμη στρατηγική για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, με όρους 21ου αιώνα. Όλα αυτά, συνοδευόμενα από μία γενναία στρατηγική προώθησης των αστικών καλλιεργειών.
Τι θα πρότεινες σε έναν Έλληνα που βιώνει καθημερινά δυσκολίες λόγω οικονομικής κρίσης και προτιμά φθηνά προϊόντα θυσιάζοντας πολλές φορές την ποιότητα;
Σίγουρα όλοι πιεζόμαστε και γίνεται ολοένα και δυσκολότερο να εξασφαλίσουμε τα προς το ζην. Είναι ένας ακόμη λόγος για να σκεφτούμε καλά το πού δίνουμε τα χρήματά μας: στα πολυεθνικά supermarkets ή απευθείας στους παραγωγούς; Πρέπει να καταλάβουμε ότι ένα delivery από το fast food είναι πιο ακριβό από τα λαχανικά που χρειάζεται μία οικογένεια σε μία εβδομάδα. Φτάνει να έρθουμε σε επαφή με τον παραγωγό.
Υπάρχει, φυσικά, και η επιλογή της κοινωνικής οργάνωσης. Όλοι μαζί μπορούμε να σκεφτούμε και να πετύχουμε περισσότερα. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να υποστηρίζουμε κινήματα όπως το Slow Food, γιατί μόνο μέσα από τη συλλογικότητα και τη συμμετοχή μπορούμε να λύσουμε προβλήματα και να βελτιώσουμε την κοινωνία. Αυτές οι λύσεις δεν θα έρθουν από τους πολιτικούς. Θα έρθουν από εμάς, τους πολίτες, τους πολλούς. Οι πολιτικοί φτάνει απλώς να μην εμποδίζουν αυτές τις κοινωνικές διεργασίες.
Το ζήτημα μεταλλαγμένα προϊόντα είναι πλέον στην επικαιρότητα. Πώς θα προστατευτούμε και πώς θα αντισταθούμε;
Είναι, ίσως, το πιο σημαντικό θέμα που πρέπει να μας απασχολεί και πρέπει να αποτελέσει το θέμα που θα ενώσει το διατροφικό κίνημα: όλες αυτές τις ομάδες και πρωτοβουλίες που ασχολούνται με τη γη και τη διατροφή. Πέρα από το σαφές ρίσκο προς το περιβάλλον και την υγεία μας, υπάρχουν και τεράστια θέματα ηθικής που μπορούν εν δυνάμει να αλλάξουν την ανθρωπολογία του ανθρώπινου είδους. Ποτέ πριν δεν ρισκάραμε τον έλεγχο της τροφής μας από μία χούφτα εταιρειών. Με τα μεταλλαγμένα, παραδίδουμε στην ουσία τον έλεγχο για το προσδόκιμο της ζωής μας στις πολυεθνικές.
Μπορούμε να προστατευθούμε μέσω της ενημέρωσης. Ας διαβάζουμε προσεχτικά τις ετικέτες των τροφίμων. Ας αποφύγουμε τρόφιμα που δεν έτρωγαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, δηλαδή όλα αυτά τα συνθετικά προϊόντα. Και ας αντιληφθούμε ότι η πραγματική, αγνή τροφή δεν έχει συστατικά. Είναι το συστατικό. Μπορούμε να αντισταθούμε, μόνο αν γίνουμε περισσότεροι. Η τροφή είναι πράξη πολιτική και κάθε μέρα ψηφίζουμε με το πηρούνι μας. Πρέπει να το πιστέψουμε αυτό και να πείσουμε και τους γύρω μας. Αυτό κάνει εδώ και τρεις δεκαετίες το Slow Food, και είναι σημαντικό να ενώσουμε τις φωνές μας με το παγκόσμιο διατροφικό κίνημα.
Εκτιμάς ότι η τροφή κάποια στιγμή θα μας ενώσει ή για ένα πιάτο φαγητό οι λαοί θα έρθουν σε συμπλοκές και σφοδρές συγκρούσεις;
Η ακμή και η παρακμή των περισσότερων πολιτισμών εξαρτήθηκε από τον τρόπο που διαχειρίστηκαν τη γη τους. Το πιο πιθανό είναι ότι αυτό θα συμβεί και με το δικό μας πολιτισμό. Σίγουρα η γη, η εδαφική ακεραιότητα, υπήρξε ανέκαθεν σημείο συγκρούσεων και πολέμων. Σήμερα, όμως, με όλη την επιστημονική γνώση και την τεχνολογία που υπάρχει ή θα προστατεύσουμε τον πλανήτη μας ή θα τον καταστρέψουμε.
Γι’ αυτό εύχομαι και ελπίζω ότι η γη και η τροφή είναι αυτό που θα ενώσει τους λαούς στην κοινή προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος και την επιβίωσή μας. Ανεξάρτητα από τις ιδεολογικές διαφορές που μπορεί να έχουμε, η επιστροφή στη γη είναι ίσως από τα λίγα πράγματα που μπορούν να ενώσουν μία κοινωνία που εσκεμμένα έχει διαιρεθεί σε αριστερούς και δεξιούς. Στην τρέχουσα συγκυρία, όπου η Ευρώπη διαβάλλεται από εξτρεμιστικές αντιλήψεις και αποσχιστικές τάσεις, είναι από τα λίγα πράγματα που μπορεί να φέρει τους λαούς σε συνεννόηση.
Σχετικά βίντεο:
TEDx: https://www.youtube.com/watch?v=5jA5M3w7Q5U, https://vimeo.com/93048144
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο συνεργασίας με το Νηστικό Αρκούδι