January, Friday 5th., 2024
Επίκεντρο του μεγάλου οικοδομικού προγράμματος, με το οποίο ο Φιλίππος Β΄ (359-336 π.Χ.) εκσυγχρόνισε και αναβάθμισε τις Αιγές, τη βασιλική μητρόπολη των Μακεδόνων, είναι το ανάκτορο, το «βασίλειον» των Αιγών –με την αρχαία ονομασία του- με έκταση περ. 15.000 τ.μ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο οικοδόμημα της κλασικής Ελλάδας.
Κτίριο λιτό και λειτουργικό και συγχρόνως μνημειακό και επιβλητικό, το αρχετυπικό οικοδόμημα χαρακτηρίζεται από την πολυτέλεια των υλικών, την εφευρετικότητα και την τελειότητα της εκτέλεσης, τα απροσδόκητα επιτεύγματα της τεχνολογίας και, συγχρόνως, από τη γεωμετρική καθαρότητα της φόρμας που διαμορφώνει ένα σύνολο απαράμιλλης ηρεμίας, κομψότητας και αρμονίας, όπου όλα υποτάσσονται στη γοητεία του μέτρου.
Με το μνημειώδες πρόπυλο, που
παραπέμπει σε ιερό, τις εντυπωσιακές διώροφες στοές της πρόσοψης που
ανοίγονται στην πόλη και προσκαλούν τους πολίτες να κάνουν χρήση του
χώρου τους, το μέγα περιστύλιο, γύρω από το οποίο οργανώνονται οι χώροι των συμποσίων, την θόλο που σύμφωνα με τις επιγραφές ήταν ιερό του Πατρώου Ηρακλή, τη βιβλιοθήκη/αρχείο και το μικρότερο δυτικό περιστύλιο που εξυπηρετούσε βοηθητικές χρήσεις (παλαίστρα κλπ.) το
«βασίλειον» καθίδρυμα των Αιγών στέγαζε όλες εκείνες τις δομές που ήταν
απαραίτητες για την άσκηση της πολυεπίπεδης δημόσιας εξουσίας.
Με 16 δωρικούς κίονες σε κάθε πλευρά του, το μέγα περιστύλιο των Αιγών,
που εικονοποιεί την έννοια του τετραγώνου, είναι το πρώτο του είδους
του. Έχοντας έκταση 4.000 τ.μ., χωρούσε τουλάχιστον 8.000 άτομα και
μπορούσε να λειτουργήσει ως τόπος συνάθροισης των Μακεδόνων. Ο τόπος
συνάθροισης των πολιτών παίρνει εικόνα αυλής και η λέξη «αυλή» γίνεται
συνώνυμη με την έννοια της βασιλείας.
Το πιο λαμπρό οικοδόμημα της Μακεδονίας, ανοίγει τις πύλες του στον κόσμο για να θυμίσει κάποιες από τις ένδοξες στιγμές του:
- Την ανέγερσή του στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα από τον Φίλιππο Β’ με
σκοπό να ορίσει την εικόνα του νέου κόσμου… «Εγώ ο ηγεμόνας και ο
κόσμος μου συνυπάρχουμε σε αυτό το κτίριο, το ανάκτορο των Αιγών», είχε
πει χαρακτηριστικά, δικαιολογώντας την ιδέα που τον οδήγησε στη
δημιουργία της πόλης και του ανακτόρου.
- Εκεί οργάνωσε και μεταρρύθμισε το βασίλειο των Μακεδόνων
και προετοίμασε το έδαφος γι' αυτό που συνέβη στη συνέχεια με τον γιο
του Αλέξανδρο, που δημιούργησε την οικουμένη.
- Εκεί ανακηρύχθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος βασιλιάς
το 336 π.Χ., μετά τη δολοφονία του πατέρα του. Οι ίδιες κολώνες που
βλέπει σήμερα ο επισκέπτης, είναι αυτές που «άκουσαν» τους Μακεδόνες να
χτυπούν θριαμβικά με τα δόρατα τις ασπίδες τους, καθώς φώναζαν ρυθμικά
το όνομά του.
- Με αφετηρία το ίδιο σημείο, μόλις δύο χρόνια αργότερα, έγινε
το ξεκίνημα της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τα βάθη της
Ανατολής, όπου μαζί με τους δεκάδες χιλιάδες οπλίτες και ιππείς,
κουβάλησαν μαζί τους στην άκρη του κόσμου την εικόνα της κλασικής
Ελλάδας, της Μακεδονίας, των Αιγών.
Περιήγηση με drone στο εντυπωσιακό ανάκτορο των Αιγών
Σε βίντεο που δημοσιεύθηκε προ τεσσάρων ετών στον επίσημο
λογαριασμό στο Youtube του ΕΣΠΑ στην Ελλάδα, η διευθύντρια της Εφορείας
Αρχαιοτήτων Ημαθίας κυρία Αγγελική Κοτταρίδη μιλούσε για το κτήριο που
θεωρείται εφάμιλλης σημαντικότητας με τον Παρθενώνα και των προσπαθειών
που γίνονταν για την αναστήλωσή του. «Το ανάκτορο είναι τρεις φορές
μεγαλύτερο από τον Παρθενώνα σε εμβαδόν (περίπου 12.000 τ.μ.) και
αποτελεί έργο σπουδαίου αρχιτέκτονα του 4ου αιώνα π.Χ., χωρίς να
αποκλείεται να είναι του Πυθέου. Λειτουργούσε ως διοικητικό κέντρο και
αποτέλεσε πρότυπο για τα ανάκτορα της ελληνιστικής επικράτειας», λέει
στην κάμερα.
Δείτε βίντεο με την περιήγηση στον χώρο κατά την διάρκεια των αναστηλώσεων:
«Αυτό το Ανάκτορο όταν θα το έχουμε, θα ξαναγράψουμε την ιστορία της αρχαίας αρχιτεκτονικής. Αυτό το μνημείο μας έχει μάθει πάρα πολλά. Είναι πραγματικά κορυφαίο. Είναι ένα θαύμα τεχνικής και αυτό το διαπιστώνουμε σε όλα τα επίπεδα» συνεχίζει η κ. Κοτταρίδη. «Ο αρχιτέκτονας του μνημείου, τονίζει, εμπνέεται τόσο από τις θεωρίες των Πυθαγορείων όσο και από τις θεωρίες του Πλάτωνα, τα πάντα ανταποκρίνονται στον λόγο της ‘χρυσής τομής’, ενώ στην κάτοψη ενσωματώνει όλη τη θεωρία του Πλάτωνα για την ψυχή του κόσμου», λέει.
«Αυτό είναι μία συγκλονιστική ιστορία. Σημαίνει ότι μιλάμε για ένα εξαιρετικά μορφωμένο κύκλο ανθρώπων, δηλαδή μας βοηθάει να αναθεωρήσουμε τις ιδέες που είχαμε από τα βιβλία του σχολείου και κυρίως από τους λίβελους του Δημοσθένη για τον Φίλιππο και το περιβάλλον του, μας δείχνει τη στενή σχέση της Μακεδονίας με τους πλατωνικούς του βασιλείου και κυρίως μας δείχνει πώς αυτοί σκέφτηκαν και εφάρμοσαν την ιδέα της ‘πεφωτισμένης δεσποτείας’ στην αρχιτεκτονική. Αυτό λοιπόν το κτήριο το έχουμε στην Ελλάδα και ευτυχώς σώθηκε ένα μεγάλο κομμάτι των δαπέδων, σώθηκαν οι τοιχοβάτες σε πολλά σημεία, άρα μπορούμε με ακρίβεια και απόλυτη βεβαιότητα να το αναπαραστήσουμε σε ποσοστό 90 τοις εκατό» αναφέρει.
Περιγράφοντας την πορεία των έργων, η κ. Κοτταρίδη τονίζει ότι αποχωμάτωση για την αποκάλυψη του μνημείου δεν έγινε ποτέ. «Έγινε συστηματικότατη ανασκαφή με κάναβο, λες και σκάβαμε προϊστορικά. Είχαμε, λοιπόν, εκπληκτικά ευρήματα, γιατί πολλά κομμάτια ήταν πεσμένα ή αποτεθειμένα στα μπάζα. Αντίστοιχη δουλειά, με το ‘βελόνι’, έχει η Ακρόπολη, γιατί κι εκεί είχαν να κεντήσουν και να βρουν θραυσματάκια. Όλο αυτό το έργο είναι μια εποποιία» δηλώνει η κ. Κοτταρίδη, σημειώνοντας πως τον επόμενο χρόνο θα κυκλοφορήσει μία ειδική έκδοση που θα παρουσιάζει όλα αυτά τα αρχιτεκτονικά μέλη και τη θέση τους στο χώρο.
«Έχουμε καταγράψει πάνω από 4.000 αρχιτεκτονικά μέλη. Κομμάτια του περιστυλίου, επιστύλια, χαρακτηριστικά στοιχεία του Ανακτόρου. Μαζεύουμε τα θραύσματά του, τα οποία συναρμόζονται στο κομμάτι που θα αναπλαστεί στο μουσείο και μας οδηγούν σε καταπληκτικές νέες ανακαλύψεις, οι οποίες έχουν πραγματικά χέρια, πόδια και κεφάλι και δεν είναι πυροτεχνήματα και ευφυολογήματα ή ιστορίζοντα θεωρήματα με λήψη του ζητουμένου, γιατί ξεκινάμε από τις πέτρες και οι πέτρες είναι ειλικρινείς, δεν μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Έχεις δεδομένα αυστηρά και βαριά» συνεχίζει.